Çeyiz Nedir, Çeyiz Geleneği ve Çeyiz Listesi

Kızın Çeyiz Listesi

Çeyiz Nedir?

Çeyiz, nerede ise gelin ile eş anlamlı bir kelimedir. Annelerin kızları için daha kızları doğar doğmaz biriktirmeye başladığı, belki kendi geçmiş hayalleri, belki kızlarından bekledikleri gelecek beklentilerinin biriktirilmesidir çeyiz.

Çeyiz, geleneksel olarak annelerin gözlerinin nuru, mutfaktan artırdıklarının birikmişidir çoğu zaman. Bu yüzden gelin için hazırlanan herşey gibi sığ bir anlamla geçiştirmekte haksızlık olur.

Özellikle kırsal kesimlerde çeyiz hazırlıkları kız çocuğunun doğmasıyla beraber başlar ve evlenip yeni evine gidene kadar sürer. “Kız beşikte, çeyiz sandıkta” bunun yıllar alacak uzun ve sabır isteyen bir süreç olduğunu en güzel anlatan deyimlerimizden birisidir. Çeyiz, erkek çocuklar için de hazırlanmakla birlikte genel olarak kız ve kız tarafı akla gelir.

Evlenecek kız ve erkekleri aileleri tarafından yeni kurulacak yuvaya katkı sağlamak amacıyla hazırlanan, yaptırılan ve satın alınan eşya, taşınır-taşınmaz mal, mülk ve paraya çeyiz denir. Çeyizin hazırlanmasına, kız evinden oğlan evine götürülmesine, erkek evinde sergilenmesine dayalı diğer geleneklere de bütün olarak çeyiz geleneği denir.

Geçmişi yüzlerce yıl önceye dayanan çeyiz, yalnızca erkeklerin dışarıda çalıştığı dönemde kadının eve katkısı olarak ortaya çıkmıştır. Maddi olarak ev ekonomisine herhangi bir katkı sunamayan kadın, çeyizde yanında getirdiği eşyalar ile yeni kurulan yuvaya yardım etmekteydi.

Gelin Çeyiz Listesi

Çeyiz listesi 2019 için ne idi ise Çeyiz listesi 2020 de o, Çeyiz listesi 2021 de de o olacak. El emeği çeyiz listesi için en önemli olmazsa olmazlardır. Bunlar el emeği göz nuru dikiş nakışlar, özenle hazırlanmış yastıklar, tek tek işlemiş havlular, aman kızım üşümesin yorganları vs...

Artık hazır alımların arttığı ve daha kısa sürede hazırlanan fabrikasyon çeyiz ürünlerinin el emeği çeyiz listelerinin yerini almaya başladığı bir gerçek. Bununla birlikte artık çeyizde sadece el emeği ürünler değil mutfak gereçleri, küçük ev aletleri de yerini bulmaya başladı. Buraya kadar herşey annelerin hazırladığı çeyiz listesi içindi.

Gelinlik kızlar da çeyizlerinin farkına vardığı andan itibaren çeyiz listesi eksiksiz olsun diye heyecana başlarlar. Peki çeyizde kızın alması gerekenler nelerdir? Yatak odası çeyiz listesi, mutfak çeyiz listesi gibi gelin çeyizi listesi için neler gerekli bakalım:

Çeyizde Kızın Alması Gerekenler

Çeyiz denince akla ilk gelen eşya çeyiz sandığıdır ve çeyiz eşyaları bu sandıkta biriktirilir. Kızın çeyiz listesi yöreden yöreye değişmekle beraber genellikle sandığın içine ilk olarak don, gömlek, sofra bezi, nazar boncuğu konulurdu. İşlemeli havlular, dantelli örtüler, oyalı başörtüleri, yatak takımları gibi zamanında el emeği ile yapılan çeşit çeşit çeyiz ürünleri ve çeyiz listesi de zamanla beraber değişti.

Kadınların da iş gücüne daha fazla katılmaları ve maddi bağımsızlıklarını kazanmaları bu değişimde büyük rol oynadı. Günümüzde çeyiz ve çeyiz listesi genel olarak mutfak aletleri, mutfakta kullanılan elektrikli cihazlar, tencere ve pişirme malzemeleri, yemek takımları yatak odası takımı, örtüler, çarşaflar ve havluları kapsar.

Çeyiz Serme ve Çeyiz Görme Geleneği

Günümüzde pek karşılaşılmasa da geçmişte çeyiz sandığındaki eşyalarda oluşan lekelere şeytanın sebep olduğuna inanıldığından, şeytanın sandığa yaklaşmasını engellemek için çörek otu, iğde, makas, bıçak konulurdu. Sandığa ayrıca, gelinin yeni evinde ocağı yakması için kibrit, kök salması, bereketli olması için maya konulduğu da görülür.

Çeyiz eşyasının çok ve değerli eşyalardan oluşması aileye itibar kazandırır. Çeyiz serme adeti bölgesel farklılıklarla birlikte düğünün bir aşamasında sergilenir. Çeyiz beğenilirse “kızı okumuş, anası dokumuş” beğenilmemişse “kızı büyümüş, anası uyumuş gibi sözler söylenir.

Çeyizin kız evinden çıkarılarak damat evine götürülmesi de düğün töreninin önemli bir parçasıdır. Kızın çeyizi evden çıkartılırken, kız çeyiz sandığının üzerine oturulur ve erkek tarafından bahşiş istenir. Çeyiz geleneği geçmişteki önemini yitirmiş olsa da bugün hala yaşamaktadır.